Opracowane na podstawie: „Leczenie szumów usznych oparte na modelu neurofizjologicznym”
Paweł J. Jastreboff & Margaret M. Jastreboff
University of Maryland School of Medicine
Tinnitus & Hyperacusis Center
Ogromna rola neuroplastyczności mózgu
Każdego dnia dociera do nas bardzo duża ilość informacji, zarówno wizualnych, dźwiękowych, dotykowych czy zapachowych. Dzięki temu, że nasz układ nerwowy posiada niesamowitą zdolność filtrowania tych bodźców, jesteśmy w stanie prawidłowo funkcjonować i reagować na rzeczy ważne, a ignorować to, co jest mniej istotne. Zanim konkretna informacja dotrze do naszej świadomości, jest analizowana w ośrodkach podkorowych (bez udziału świadomości) – jeśli zostanie sklasyfikowana jako ważna, to dotrze do ośrodków w korze mózgowej, natomiast jeśli będzie uznana za nieistotną, to zostanie zignorowana i nie będzie „przepuszczona” dalej. Przykładowo, kiedy jesteśmy na spotkaniu w większym gronie osób i w danym momencie rozmawiamy z jedną z nich, to głosy/rozmowy pozostałych uczestników są sklasyfikowane jako mało istotne w danym momencie – sens ich wypowiedzi nie dociera do naszej świadomości. Natomiast, jeśli nagle któryś z uczestników podniesie głos, wtedy sygnał ten zostanie uznany jako ostrzeżenie/niebezpieczeństwo i automatycznie przejdzie do naszej świadomości, a my odwrócimy głowę w jego kierunku.
Dodatkowo, my sami możemy również decydować o tym czy zwrócimy uwagę na dany, mniej istotny sygnał, czy nie. Przykładowo, przebywając we własnym mieszkaniu lub w miejscu pracy (do którego chodzimy codziennie już od kilku lat) nie słyszymy tykającego zegara, jednak kiedy skupimy na nim uwagę, to usłyszymy dźwięk poruszającej się wskazówki.
W większości sytuacji, decyzja o istotności danego dźwięku jest podejmowana bez udziału naszej świadomości, dzięki czemu nie jesteśmy przeciążeni nadmiarem informacji, które są zbędne. W procesie tym istotne są cztery czynniki:
- Nowy bodziec – sygnał dźwiękowy, który słyszymy po raz pierwszy jest istotną informacją
- Doświadczenia z przeszłości – wywołujące pozytywne lub negatywne emocje – istotna informacja
- Sytuacja w jakiej się znajdujemy – jeśli nasz mózg jest zaangażowany w jakąś czynność, to pojawiający się bodziec, który nie jest z nią związany i jest neutralny (np. cichy szum wiatru) zazwyczaj będzie zignorowany; natomiast, jeśli w danym momencie odpoczywamy, nasz mózg nie jest zaangażowany w żadną czynność, to nawet mało istotny bodziec będzie przez nas zauważony
- Kontrast między bodźcami – nagle pojawiający się, mocno kontrastujący, inny bodziec, niż te które odbieramy w danym momencie, zawsze będzie zauważony. Im większa różnica (kontrast), tym większa uwaga zostanie ku niemu zwrócona.
Analizując zdolność mózgu do filtrowania i blokowania bodźców, a także możliwości uczenia się i zachodzenia zmian neuroplastycznych, możemy wnioskować, że istnieje możliwość zlikwidowania odczuwania szumów usznych ze świadomości pacjenta. Oznacza to, że pacjent przestanie słyszeć szumy uszne, nawet jeżeli ich źródło (aktywność neuronalna w układzie słuchowym) nadal będzie obecne. Proces ten polega na zanikaniu reakcji na bodziec, czyli habituacji.
