Ból ucha, czyli otalgia nie jest wcale rzadkim problemem. Jego przyczyny mogą być różne – od urazu mechanicznego przez zaleganie wydzieliny po zapalenie ucha środkowego. Warto dowiedzieć się więcej na ten temat, aby w porę zareagować. Jeśli będziesz zwlekać zbyt długo ze znalezieniem przyczyny i leczeniem może dojść do pogorszenia słuchu.
Ucho zewnętrzne, środkowe i wewnętrzne – jakie są najczęstsze przyczyny bólu każdego z nich?
Ucho dzieli się na zewnętrzne, środkowe oraz wewnętrzne. Pierwsze z wymienionych składa się z małżowiny usznej i przewodu słuchowego zewnętrznego. Od ucha środkowego oddziela je błona bębenkowa. Za uchem środkowym (które jest połączone z gardłem trąbką słuchową) znajduje się ucho wewnętrzne, które można określić jako najbardziej złożony element narządu słuchu.
Przedstawienie tego podziału jest ważne przy omawianiu najczęstszych przyczyn bólu ucha. A to dlatego, że w przypadku każdej z tych części źródłem problemu może być co innego.
Przyczyny bólu ucha zewnętrznego
Do najczęstszych przyczyn bólu tej części narządu słuchu należy:
- uraz termiczny (czyli oparzenie lub odmrożenie),
- obecność ciała obcego,
- zaleganie woskowiny,
- uraz mechaniczny,
- zapalenie ochrzęstnej,
- wyprysk (np. alergiczny),
- nowotwór.
Przyczyny bólu ucha środkowego
A co przyczynia się do powstania bólu ucha środkowego? Oto najczęstsze przyczyny:
- zapalenie wyrostka sutkowego,
- uraz mechaniczny lub ciśnieniowy (np. podczas lotu samolotem) błony bębenkowej,
- nowotwór (rozwijający się w trąbce słuchowej lub na nią naciskający),
- zapalenie ucha środkowego (najczęściej pojawia się u dzieci – w ostrej fazie oprócz bólu pojawiają się szumy uszne, złe samopoczucie, gorączka).
Przyczyna dolegliwości bólowych może być również zlokalizowana gdzie indziej, poza narządem słuchu. Za ból ucha odpowiadają również choroby zębów, nerwoból, kręcz szyi, refluks czy zapalenie zatok przynosowych.
Jak wygląda diagnostyka i leczenie bólu ucha?
Znalezienie przyczyny bólu ucha pozostaw lekarzowi. Jak widzisz istnieje długa lista czynników, które prowadzą do pojawienia się nieprzyjemnych dolegliwości. Poza tym część z nich nie jest zlokalizowana w samym uchu, co wymaga pogłębionej diagnostyki.
Lekarz zbierze szczegółowy wywiad i zada Ci pytania dotyczące m.in. lokalizacji i nasilenia bólu, a także sytuacji, w których ulega nasileniu. Podczas wywiadu lekarskiego usłyszysz również pytania o objawy towarzyszące, np. gorączkę.
Oprócz dokładnego wywiadu lekarskiego, jednym z elementów diagnostyki jest badanie palpacyjne i otoskopowe. To drugie daje możliwość dokładnego obejrzenia błony bębenkowej, a także przewodu słuchowego zewnętrznego.
Lekarz może zdecydować również o konieczności wykonania dodatkowych badań. Dzieje się tak, gdy podejrzewa zakażenie bakteryjne. W takiej sytuacji pobierana jest wydzielina do badań bakteriologicznych. Z kolei w przypadku podejrzenia infekcji o charakterze grzybiczym przeprowadza się badanie mykologiczne.
Niekiedy konieczne jest również wykonanie audiometrii, która pozwala na sprawdzenie, czy nie doszło do upośledzenia słuchu. W związku z tym, że niektóre choroby (m.in. półpasiec uszny) mogą do tego doprowadzić, nie należy zwlekać z diagnostyką i leczeniem.
Jeśli zostaną wykluczone przyczyny, takie jak choroby czy uraz narządu słuchu dalszym krokiem może być konsultacja ze stomatologiem lub neurologiem.
Jak nie dopuścić do bólu ucha?
Mówi się, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Dlatego, aby nie dopuścić do pojawienia się bólu ucha warto stosować się do zasad profilaktyki. Poniżej znajdziesz kilka z nich.
- Po korzystaniu z basenu, a także kąpieli, czy prysznicu dokładnie osusz uszy. Zalegająca w nich woda zwiększa ryzyko infekcji.
- Długotrwałe narażenie na dym tytoniowy przyczynia się do zwiększenia ryzyka zapalenia ucha środkowego, a także może zaostrzać przebieg infekcji. Dlatego staraj się go unikać, a także chroń przed nim dzieci (bo to właśnie głównie ich dotyczy problem zapalenia ucha środkowego).
- Sprawdzaj regularnie poziom glukozy we krwi. Zapalenie ucha zewnętrznego często towarzyszy niewyrównanej cukrzycy.
- Jeśli cierpisz na alergię, pamiętaj, aby być pod stałą opieką alergologa. Alergia to jeden z czynników sprzyjających infekcjom uszu.
- O ile to możliwe, unikaj długiego przebywania w wilgotnych oraz ciepłych pomieszczeniach.
Przeziębienie to kolejny czynnik sprzyjający infekcjom uszu. Dlatego przez cały rok dbaj o dobrą odporność. Pomoże Ci w tym regularna aktywność fizyczna, unikanie stresu i używek, odpowiednia ilość snu, a także zdrowa dieta (powinny pojawić się w niej produkty bogate w kwasy omega-3, antyoksydanty, cynk).
Ból ucha to nic przyjemnego – wie to każdy, kto choć raz go doświadczył. Mając to na uwadze, pamiętaj o zasadach profilaktyki, które pomogą Ci zmniejszyć ryzyko niektórych chorób uszu. A jeśli już do nich dojdzie, jak najszybciej zgłoś się do lekarza. Nie szukaj problemu na własną rękę, ponieważ jego źródło może leżeć poza narządem słuchu.
