Neuroobrazowanie jest szeroko wykorzystywaną metodą w diagnostyce układu słuchowego oraz do obrazowania procesu słyszenia, który ulega zmianom i reorganizacji w zależności od sytuacji. Odmienne funkcjonowanie zmysłu słuchu można zaobserwować w momencie wystąpienia niedosłuchu różnego stopnia, a także w procesie fizjologicznego starzenia się układu słuchowego. Każda zmiana zachodząca w organizmie człowieka ma wpływ na funkcjonowanie oraz budowę poszczególnych struktur i układów, które są sterowane i kontrolowane przez ośrodkowy układ nerwowy. To właśnie tam zachodzą liczne zmiany neuroplastyczne warunkujące przystosowanie się do nowego trybu pracy.
Wyróżnia się zarówno strukturalne, jak i funkcjonalne obrazowanie układu słuchowego. Każda z metod dostarcza innych, ale równie ważnych informacji dotyczących zmian oraz patologii występujących zarówno w obwodowej, jak i ośrodkowej części zmysłu słuchu. Obrazowanie strukturalne pozwala, m.in. na uwidocznienie i zdiagnozowanie guzów kąta mostowo-móżdżkowego czy też patologicznych zmian w obrębie ślimaka, takich jak kostnienie czy różnego rodzaju malformacje. Z kolei funkcjonalne obrazowanie procesu słyszenia jest niezwykle pomocnym badaniem, m.in. w diagnostyce szumów usznych, a także przy występowaniu głuchoty jednostronnej i decyzji o tym, które ucho zostanie poddane implantacji.
Niezwykle ciekawym zagadnieniem jest neuroobrazowanie czynnościowe reorganizacji kory mózgowej zachodzącej po rehabilitacji słuchowej. Z najnowszych badań wynika, iż prawidłowo dobrany i dopasowany aparat słuchowy, a także implantacja ślimakowa oraz rzetelnie prowadzony trening słuchowy mogą przynieść fenomenalne efekty widoczne nie tylko z zewnątrz – poprawa komunikacji, reakcji słuchowych czy mowy – ale także wewnątrz, czyli ogromna neuroplastyczność ośrodkowego układu nerwowego i adaptacja do nowych warunków życia.
Zdjęcie powyżej przedstawia porównanie aktywności mózgu osób z prawidłowym słuchem z osobami z ubytkiem słuchu. Zółto-pomarańczowy kolor wskazuje na miejsca, gdzie zaobserwowano znacznie zmniejszoną aktywność u osób z niedosłuchem w ośrodkach słuchowych i językowych w płatach skroniowych. Wskazuje to na znacznie słabszy odbiór i przetwarzanie informacji słuchowych, przede wszystkim mowy, przez takie osoby. Rok po dopasowaniu aparatów słuchowych zaobserwowano znaczny wzrost aktywność w tych obszarach, co wiązało się z poprawą komunikacji oraz lepszą zrozumiałością mowy. [Pereira-Jorge M.R., Andrade K.C., Palhano-Fontes F.X. i wsp.; Anatomical and Functional MRI Changes after One Year of Auditory Rehabilitation with Hearing Aids; Neural Plasticity; 2018; 3: 1-13]
Dzięki zastosowaniu technik neuroobrazowania, można znaleźć źródło danego schorzenia czy też patologii układu słuchowego i zastosować leczenie przyczynowe, a nie tylko łagodzące objawy, a także w odpowiednim momencie wdrożyć procedurę chirurgiczną. Wykorzystywane jest to, m.in. w znalezieniu przyczyny szumów usznych, za które często odpowiada nieprawidłowa aktywacja ośrodków mózgowych, czy też uwidocznienie guzów kąta mostowo-móżdżkowego, które często wymagają interwencji operacyjnej.
Ciągły rozwój badań neuroobrazowych, pojawianie się nowych metod, a także rozwijanie się już istniejących umożliwia bardzo zaawansowaną diagnostykę zmysłu słuchu, zarówno strukturalną jak i funkcjonalną oraz wykorzystanie wyników badań do doskonalenia terapii, podejmowania ważnych decyzji odnośnie implantacji ślimakowej, a także leczenia poszczególnych schorzeń, patologii i ubytków słuchu. Dalszy, intensywny rozwój metod obrazowych z pewnością przyczyni się do ciągłego poszerzania wiedzy na temat procesu słyszenia. Ważnym aspektem są coraz nowsze i bardziej zaawansowane możliwości wspomagania tego procesu u osób z ubytkiem słuchu poprzez wdrażanie efektywnej rehabilitacji słuchowej opartej na wspomaganiu percepcji słuchowej, rozwoju mowy oraz aktywizacji ręki. Przyczynia się to do pobudzania wielu ośrodków w korze mózgowej, nie tylko słuchowych, ale także językowych, motorycznych i asocjacyjnych, a u osób, które straciły słuch w późniejszym etapie życia, wspomaga także przywracanie pamięci słuchowej.
Na zdjęciu przedstawiono badanie przeprowadzane za pomocą funkcjonalnej spektroskopii bliskiej podczerwieni. Jest ono od niedawna wykorzystywane do czynnościowej diagnostyki układu słuchowego i zmian zachodzących w korze mózgowej u pacjentów po dopasowaniu aparatów słuchowych oraz po implantacji ślimakowej. [Anderson C., Lazard D., Hartley D.; Plasticity in bilateral superior temporal cortex: Effects of deafness and cochlear implantation on auditory and visual speech processing; Hearing Research; 2017; 343: 138-149]
Nueroobrazowanie stało się nieodłącznym elementem w procesie diagnostycznym, a także w innych procedurach audiologicznych tj. implantacja ślimakowa. Wykonanie zestawu badań audiologicznych, foniatrycznych i obrazowych zdecydowanie przyspiesza postawienie diagnozy oraz wprowadzenie leczenia bądź innego rodzaju interwencji. Ponadto neuroobrazowanie dostarcza wielu, niezbędnych informacji o procesach toczących się w OUN u pacjentów w trakcie rehabilitacji słuchowej. Dzięki temu można dowiedzieć się czy konkretna terapia jest dobrze dobrana do pacjenta oraz czy zachodzą spodziewane zmiany kory mózgowej, które mają przełożenie na efekty prowadzonych ćwiczeń.
Wykorzystanie technik neuroobrazowych nie tylko ułatwia diagnostykę układu słuchowego, ale także uwiarygadnia uzyskiwane wyniki oraz wpływa na wiele kluczowych decyzji podejmowanych w stosunku do pacjentów audiologicznych. Badania obrazowe są coraz częściej wprowadzane do standardowej procedury diagnostycznej oraz ich wyniki są analizowane wraz z wynikami badań audiologicznych – subiektywnych i obiektywnych, foniatrycznych i logopedycznych. Współpraca interdyscyplinarna, łącząca szeroki zespół diagnostyczny, przynosi bardzo rzetelne wyniki oraz trafne rozpoznanie patologii.
Stwierdzeniem dobrze obrazującym uzupełnianie się poszczególnych obszarów wiedzy w podejściu do pacjenta audiologicznego jest to, iż „współczesna audiologia sięga neurologii”. Wiele przeprowadzanych badań ściśle łączy ze sobą te dwie dziedziny, których znajomość oraz wzajemne oddziaływanie okazuje się być niezbędne do prawidłowej interpretacji uzyskiwanych wyników. Badaniami, w których wykorzystywana jest powyższa korelacja, są potencjały wywołane z różnych pięter nerwowej drogi słuchowej, np. ABR. W badaniu tym nie jest oceniany subiektywny próg słuchowy pacjenta, a funkcjonowanie nerwu słuchowego w obrębie ośrodkowego układu nerwowego. Wyniki, jakie uzyskuje się podczas tych pomiarów dają odpowiedź na to czy układ słuchowy pacjenta funkcjonuje prawidłowo na danym poziomie nerwowej drogi słuchowej, np. w badaniu ABR oceniana jest czynność nerwu VIII na poziomie pnia mózgu. Przeprowadzanie tego typu badań pozwala na holistyczną ocenę działania zmysłu słuchu oraz wskazuje na to, że nieodłączonym elementem audiologii jest neurologia, która dostarcza wielu cennych, a w niektórych przypadkach niezbędnych informacji na temat układu słuchowego pacjenta.
[/fusion_text][/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
